­

TRT.DEKİ KEMALİYE(EĞİN) HAVALARI

TRT.deki KEMALİYE(Eğin) EZGİLERİ
Kemaliye(Eğin)halk müziği alanındaki derleme çalışmalarını..Muzaffer Sarı Sözen’den sonra, en geniş şekliyle(akademik)olanının,   Doç. Burhan TARLABAŞI’nın ,(T.C.Kültür Bakanlığı,HAGEM yayınları,Ankara 1997) “EĞİN HAVALARI” adlı eserinde görmekteyiz.

 

 

Kemaliye(Eğin)  halk müziğine   ait  ilk derlemelerin, 1937  ile 1953 yılları arasında THM- folklor araştırmacımız, merhum Muzaffer Sarı Sözen ; daha sonraki yıllarda.. Ankara Radyosunda görevli, THM. mey sanatçımız merhum, Mustafa Özgül’ün ,  sessiz-sedasız ,(hatalı)  çalışmalarına  şahit olmaktayız..Ancak ;  Merhum,  doğup büyüdüğü , henüz  terzilik yaptığı dönemlerde,  büyüklerinden  öğrenip icra ettiği  herkesçe bilinen  (anonim) yöre ezgilerini, TRT.de kendi namına  tescil ettirdiğini yaptığımız araştırmalardan üzülerek öğrenmiş bulunmaktayız.( Görevli olduğu  TRT.Ankara Radyosunda iken) ,   kimseye danışmadan ve  sormadan,başka bir anlatımla .,kimden  öğrendiğini ya da derlediğini   belirtmeden,  bizzat kendisini kaynak(eser sahibi)gösterip,sanki Kemaliye(Eğin) havalarını kendi bestelemiş gibi notalandırılıp sahiplenilmesine hukuk dilinde “intihal” denir.Yani,Kendinin olmayan bir eseri kendisinin gibi gösterilmesidir. (Bkz.Ek Liste -1).

Oysa,  bu  kültür mirası  ezgiler, yüzyıllar boyu, kulaktan kulağa,dilden dile  büyüklerimizden bizlere intikal eden, tüm yöre halkının müştereken çalıp dinleyip ve halay çektiği bilinen ortak(anonim)  kamu malı niteliğindeki Kemaliye(Eğin)’in  öz eserleri  olduğunu ,merhumun kendisi de  herkes  gibi bilmekteydi.…Aksi halde ,bunlar,sahipsizdir diye ..  kimse gasp edemez , sahiplenemez … ”benimdir..diyemez….

-------------------------------------------------------------------------------------------------

.HATIRLATMA:Konuya ilişkin,.Anılan yanlışların, TRT.nezdinde derhal  düzeltilmesi gereğinin önemine,daha   1997 yılında Kültür Bakanlığı yayınlarından,“EĞİN HAVALARI” kitabının , 154.ve155.sayfalarında  işaret  edilmiş olmasının yanı sıra...  ayrıca, .. merhumun kendi sağlığında da , konu  tarafımdan  kendisine bizzat iletilmiş.. ancak  kendisinden sitemkâr davranışların  dışında başkaca  bir cevap da  alınamamış idi..

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Şayet ;TRT. Müzik Dairesi Arşivindeki adı geçen bu eserlere yöre adına anonimlik sıfatı kazandırılıp yöre halkana şimdiden mal edilmez ise ,bu miras henüz kuşaklara ulaşmadan yok olmaya mahkum olacaktır.Konuyla ilgili oluşturulacak olan teknik-Repertuar kurul’u üyelerine tavsiyelerim şöyledir..

                                                                                                                

  1. TRT.deki,  Mustafa ÖZGÜL adına kayıtlı(sahipli)olan, 23 parça eserin,öncelikle  Kemaliye(Eğin) adına “anonimlik sıfatının (oluşturulacak bir teknik heyetçe,) kazandırılması..
  2. Yöre musikisi ile hiçbir alakası bulunmayan,  sekiz  adet , kişiye özel  eserin,  heyetçe  reddi kararının ,  TRT. ilgililerine de  bildirilmesi .

     3-Kemâliye(Eğin)  ve Çevresine ait,belirlenen, halay-türkü ve oyun havalarının.. çağın orkestraları eşliğinde,gelecekte sanatsal bir kimlikle yaşatılmasına yönelik seslendirilmesinde.. kuşaklarda gerçek biçimiyle  yaşatılmasını sağlayabilmek… -------------------------------------------

 

TRT’de ..Kemaliye(Eğin) adı kullanılarak, Mustafa özgül  adına kayıtlı bulunan, ancak,  yöre müziği ile uzaktan-yakından hiç alakası olmayan uydurma besteler topluluğu aşağıdaki gibidir.                                                               

 

  • ADAM AĞLATAN ADAM(xx)
  •  
  • MAĞARADA KIŞLADIM
  • SABAHİLEN GIZ ÇEZİĞİ
  • HARMANDAN DOLAYI(x)
  • ATLADI GEÇTİ EŞİĞİ
  • SABAHTAN AÇILIR MUHABBET GÜLÜ
  • BÜLBÜL YUVA YAPMIŞ
  • GELİNLER GELİYOR

 

(x):Yöremizin,”YOL VER ODANIZA KONMAYA GELDİK”  PARÇASI OLUP ADI,DEĞİŞTİRİLMİŞTİR,

 

(XX): Yörenin,bilinen,yaygın “DURANAĞABEK” türküsünün, değişik bir  ad ve yorum ile sebepsiz yere değiştirilmiş olanı. ------------------------------------------------------------------------

 

 

Merhumun,TRT.de kendi adına “Eğin Halayları” başlığı altında(DERLEYEN,NOTAYA ALAN VE KAYNAK KİŞİ olarak)TRT.Müzik Dairesi Bşk.lığı No.209 Sayı ve 1985 Günlü THM.Repertuar arşivinde beste niteliğindeki  23 adet eser adları aşağıdaki gibidir..

 

      1-TEK AYAK                                               14-HOSTANIN BADEMLERİ

2 -SÜPÜRGESİ YONCADAN                     15 MEŞENİN TEPESİNDEN

3-OF NANA                                                  16 GURBETE GİDİŞİMDİR  

4-BANA BİR YAR OLSUN                         17-ÇEÇEN GIZ

5-ESKİ KINA                                                18-SİNANLI

6-ADALARDA OLUR KAMIŞ                    19-TİRNANA                                                                                                                             

7-HAMAMIN KAPISI                                  20-TAMZARA                      

8-BAHÇALARDA LAHANA                       21-KASAP             

      9-EŞİK ÜSTÜNDE DURDUM                     19-TİRNANA

      10-TEVEKTEKİ ÜZÜMDÜR                        20-TAMZARA

      11-SIKLAMA                                                  21-KASAP

      12- GECEGÜ                                                   22-BEBEĞİN BEŞİĞİ

      13-BAHÇEYE ENDİMDE                             23- YEMENİM

     ---------------------------------------------------------------------------------------------   Sayfa-3

      TRT. tarafından  usulünce(yasal şekliyle)  DERLENİP NOTAYA ALINAN (normal)KEMALİYE(EĞİN) EZGİLERİ   (Bkz.”Eğin Havaları” kitabı,Sy.155) 

 

 

                                                                                                                                      

 

EZGİ ADI        KAYNAK        DERLEME         DER.Tarihi       Rep.No.        Usulü

------------------------------------------------------------------------------------------------------

-Sabahın Seheri      Refik Aktan      M. Sarısözen     11.5.1944                    827             9/8’

Zeki Oğuz

-Kızardı Kayalar           Zeki Oğuz              “      “                                        733              9/8’

-Gurbete Gidişimdir             “                      “       “         29.12.1943            1078            6/4’

-Hayriyenin Boyu            Mustafa Özgül     “       “                                        1430           -     Munzur Dağı Silelenmiş          Osman Efe          Mustafa Özgül 4.1.1988     3012           2/4’

-Erzurumda Bir Kuş var        Burhan Tarlabaşı…Nida Tüfekçi /24.5.1977   1298         4 /4’

-Elinde Düdü Kaval        /K.  Folk.Ekibi         Yücel Başmakçı   26.1.1973    56            4/4’

-Damda Durma Kahküllerin/ Melahat Turgut    M.Özgül           6.4.1976       3224          9/8’

-Ah Elmadan                   K.Folk Ekibi         Yücel Başmakçı/26.1.1973          54             2/4’

-Keklik Taşta Ne Gezer/ Bekir Ziyal/      M.Sarısözen           30.11.1942        507            10/8-Bağa İndim Üzüme/Kemal  K.Süleyman /Behçet Bostan…………….          3347            4/4’      -Horoz Havada Horoz….Ahmet Kayıkçı   3.10.1979                                      1842           4/4’     BahçeyeEndimde……Ömer Tarlabaşı     Yücel Başmakçı  5.5.1991               3617   .      4/4’

 

 

 

 

Scroll to Top